O ile przepisy ruchu drogowego jasno określają, w jaki sposób powinni zachowywać się uczestnicy wypadków i kolizji samochodowych, o tyle zasady dotyczące zachowania świadków wypadku nie są jednoznacznie zdefiniowane. Podpowiadamy jakie działania należy podjąć będąc świadkiem wypadku.
Przede wszystkim bezpieczeństwo
Gdy jesteśmy świadkami wypadku samochodowego w którym poszkodowani nie mają możliwości opuszczenia samochodu lub nie są w stanie w żaden sposób samodzielnie zadbać o własne bezpieczeństwo, musimy przede wszystkim odpowiednio zabezpieczyć miejsce zdarzenia.
W pierwszej kolejności powinniśmy zapewnić odpowiednią widoczność dla bezpieczeństwa zarówno poszkodowanych, jak i naszego. Jeżeli jedziemy samochodem, powinniśmy zatrzymać go w bezpiecznym miejscu, w taki sposób, aby przejeżdżające obok pojazdy nie stanowiły zagrożenia dla poszkodowanych, ratowników, ani innych uczestników ruchu drogowego. Podstawą będzie włączenie świateł awaryjnych i właściwe ustawienie trójkąta ostrzegawczego. Należy również pamiętać o umożliwieniu dojazdu służbom ratowniczym do poszkodowanych.
Gdy upewnimy się, że miejsce wypadku jest zabezpieczone, powinniśmy przyjrzeć się ofiarom i ocenić sytuację w oparciu o odpowiedź na cztery pytania:
- Czy poszkodowani mogą wyjść z samochodu?
- Czy żaden z poszkodowanych nie znajduje się poza pojazdem?
- Czy w samochodzie znajduje się fotelik samochodowy?
- Czy w zdarzeniu brały udział dzieci?
Ważne jest, aby dokładnie sprawdzić ile osób jest poszkodowanych w wypadku oraz w miarę możliwości oszacować ich stan zdrowia. Z zabezpieczeniem miejsca wypadku wiąże się także podjęcie próby wyjęcia kluczyków ze stacyjki m.in po to, aby nie doprowadzić do samozapłonu samochodu. Powinniśmy zawsze pamiętać o zachowaniu spokoju, nie panikować. Dzwoniąc po służby ratownicze należy podać jak najwięcej pomocnych informacji.
Zanim nadjedzie pomoc medyczna
Jeżeli po ocenie stanu poszkodowanego ustalimy, że nie oddycha, powinniśmy wydostać go z samochodu. Tutaj przydaje się znajomość tzw. chwytu Rauteka.
Należy jednak pamiętać, że pierwsza pomoc to nie to samo co pierwsza pomoc medyczna. Musimy jedynie skupić się na podtrzymaniu funkcji życiowych poszkodowanego, np. stosując resuscytacje aż do momentu odzyskania oddechu lub przyjazdu karetki.
W sytuacji, gdy poszkodowani oddychają należy ich pozostawić w samochodzie. Jeśli uczestnicy wypadku są przytomni, staramy się ich uspokajać i przekonywać żeby nie wykonywali zbędnych ruchów do momentu przyjazdu karetki. Jeśli mimo to, poszkodowany chce wysiąść, bo wydaje mu się, że wszystko jest w porządku, należy naciskać na pozostanie w samochodzie, przy czym bacznie go obserwować aż na miejscu nie pojawi się pomoc medyczna.
Jeśli potrzebna jest pierwsza pomoc
Udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym jest jedynym obowiązkiem nałożonym przez prawo na świadka wypadku drogowego. Nieudzielenie pomocy może się wiązać z możliwością pociągnięcia świadka do odpowiedzialności karnej. Poniżej znajduje się krótka instrukcja związana z działaniami, które należy podjąć będąc świadkiem wypadku:
- Sprawdź, czy miejsce jest bezpieczne
- Sprawdź, czy poszkodowany jest przytomny
- Wezwij pomoc!
Przedstaw się, podaj miejsce zdarzenia, opisz sytuację i pozostań w kontakcie z dyspozytorem. Nigdy nie kończ rozmowy jako pierwszy.
- Udrożnij drogi oddechowe
Połóż jedną rękę na czole poszkodowanego, a drugą na częściach kostnych brody i odchyl w ten sposób głowę poszkodowanego do tyłu.
- Oceń, czy poszkodowany oddycha
Jeżeli przez 10 sekund u poszkodowanego nie wykryłeś ruchu wydychanego powietrza oceniając funkcję wzrokiem, słuchem i czuciem, niezwłocznie przejdź do resuscytacji krążeniowo-oddechowej.
30 uciśnięć klatki piersiowej : 2 oddechy ratownicze
Splecione, wyprostowane w łokciach ręce ułóż na środku klatki piersiowej, uciskaj w tempie co najmniej 100 uciśnięć na minutę, tak, aby ugięła się ona na głębokość co najmniej 5 cm. Oddechy ratownicze powinny sprawić, że klatka piersiowa poszkodowanego uniesie się – wówczas oddech ratowniczy jest prawidłowy. Kontynuuj resuscytację do czasu przyjazdu karetki pogotowia lub do momentu, gdy poszkodowany zacznie prawidłowo oddychać.
- Oceń, czy nie występują u poszkodowanego krwotoki
Jeśli widzisz u poszkodowanego masywny wypływ krwi z ciała, unieś kończynę do góry, przyłóż do rany grubą warstwę czystego materiału (najlepiej jałowy kompres), przyłóż coś, co będzie stanowiło ucisk miejsca krwawienia, (np. zwinięty bandaż) i zabandażuj ranę.
- Dokonaj ogólnej oceny stanu zdrowia:
Jeżeli występują obrażenia ciała, pozostaw poszkodowanego w pozycji z udrożnionymi drogami oddechowymi. Jeżeli nie występują żadne obrażenia, ułóż poszkodowanego w pozycji bezpiecznej. Wypadek drogowy jest traumatycznym przeżyciem zarówno dla uczestnika jak i świadka. Najważniejsze jest, aby zachować zimną krew w takich sytuacjach oraz podejmować działania związane z udzieleniem pierwszej pomocy, a także zabezpieczenia miejsca zdarzenia. Niestety, w dalszym ciągu wiedza na temat czynności, które powinni wykonać świadkowie zdarzeń drogowych jest znikoma. Według Europejskiej Rady Resuscytacji, gdyby więcej ludzi umiało udzielać pierwszej pomocy w nagłym zatrzymaniu krążenia, nawet 100,000 osób rocznie w Europie miałoby szansę nadal żyć.